Cây sử quân tử, hoa giun - Quisqualis indica

Cây sử quân tử có tên khoa học là Quisqualis indica thuộc họ Bàng – Combretaceae. Cây sử quân tử là cây hoa leo thân hóa gỗ, cây phát triển nhanh, dễ trồng, cho hoa chùm rất đẹp. Cây sử quân tử còn có tên khác là hoa giun, dây giun, cây trang dây. Cây cho hoa màu đỏ, trắng với hương thơm nồng nàn quyến rũ. Cây cực kỳ sai hoa, hoa nở liên tục nhiều lần trong năm. Cây ưa nắng, lá xanh tốt có thể che nắng nóng.

Hoa sử quân tử mọc từ nách lá tạo thành chùm khoe sắc rực rỡ, cực kỳ sai hoa. Hoa hình ống chia 5 thùy đều. Ban đầu nụ non màu trắng, sau đó hoa nhỏ dần có màu hồng xinh xinh, khi hoa đủ nắng sẽ chuyển sang màu đỏ. 

Trong quá trình đổi màu cánh hoa dần dần cuộn tròn lại theo chiều ngang thành hình ống, xòe các cánh hoa hình ngôi sao. Cả giàn hoa như mang trên mình hàng ngàn ngôi sao rực rỡ lung linh trong nắng sớm. Hoa đậm dần và héo rụng để cho các chùm hoa mới lại tiếp tục bung nở từ kẽ lá. Hương hoa thơm nồng nàn quyến rũ. Hoa sử quân tử nở liên tục nhiều nhất vào mùa hè thu, mùa đông cây lụi đi. Quả hình elip dài khoảng 3cm với 5 góc trên mặt quả,hạt màu đen hình ngũ giác, quả khô không mở. Sử quân tử có hai loại đơn xuất xứ Việt Nam và kép xuất xứ từ Thái Lan, nhìn loại kép duyên dáng và có chiều sâu hơn. Cả hai loại đều có hoa thơm và mọc thành chùm dày đặc.

Cây hoa sử quân tử có hàm ý là người quân tử không ra làm quan nhưng không phải ẩn sĩ cũng không xuất chính, nói lên đặc tính của cây chịu đựng được mọi sự bất thuận, nghèo nàn song luôn vươn ra chân lý và ánh sáng với sức sống dồi dào mãnh liệt.

 Cách trồng chăm sóc hoa sử quân tử 

Cây sử quân tử ưa nhiều nắng, sáng , thoáng gió, phát trển tốt trong khu vực nhiệt đới. Sử quân tử có thể trồng trên nhiều loại đất kể cả đất thịt, đất cát, xấu yếu, khô cằn sỏi đá tuy nhiên để cây sai hoa, nhiều cành nhánh, lá mỡ màng thì nên trồng vào loại đất giàu mùn, nhiều dinh dưỡng, thoát nước tốt . 

 Nhân giống sử quân tử bằng hai cách là gieo hạt hoặc giâm cành. Sau khi phơi quả khô, lấy hạt ngâm vào giá thể ẩm, xốp. Sau 1 tháng hạt sử quân tử nảy mầm, ta có thể bứng ra trồng, không cần che chắn gì. Sau hai năm cây gieo hạt đã có hoa. Còn như dâm cành sẽ cho hoa nhanh hơn. Cắt cành bánh tẻ, to khỏe, có khoảng 2-3 mắt có chiều dài khoảng 20cm, cắt xéo cành 1 góc 60 độ. Ngâm cành vào nước hoặc dung dịch kích thích ra rễ khoảng 20 phút, sau đó cắm cành nghiêng xuống giá thể ẩm chếch góc khoảng 45 độ. Giữ ẩm thường xuyên cho đất trong vòng 10 ngày cành giâm sẽ bén rễ, mọc mầm và sau 1 năm đã có hoa.

Sử quân tử cũng là vị thuốc tốt trong đông y. Hạt sử quân tử dùng để tẩy giun đũa, nên mới có tên dân gian là dây giun. Thân lá, quả dây giun còn dùng để chữa bệnh răng miệng.