Cây lan rẻ quạt

 Lan rẻ quạt là một loại địa lan, cây dễ trồng, vào mùa hè nhiều nắng hoa liên tục và sai hoa. Cây còn có tên khác như cây xạ Can, cây lưỡi đồng. Tên khoa học của cây là: Trimezia martinicensis / Neomarica longifolia.

Cây Lan Rẻ Quạt chịu nắng, mọc thành bụi, có thân hình giống như cây lay ơn nhưng  hoa thì khác hoàn toàn, cây cao khoảng từ 40-60cm.

Lá của cây có màu xanh cuối, mọc sát gốc và chia đều thành hai bên, lá xòe như chiếc quạt, trong đó cụm lá Lan Rẻ Quạt mọc từ thân hành nhỏ với một lớp phủ ngoài có sợi, lá có hình như một thanh kiếm nhọn dựng đứng, rộng khoảng 2.5cm và có đường gân chính giữa.

Cây Lan Rẻ Quạt hầu như không có thân. Hoa của cây màu vàng hoặc màu đỏ, phổ biến nhất vẫn là màu vàng, những cánh hoa vàng có nhiều chấm đốm nâu, cành hoa dài khoảng 30-60cm, cụm hoa mọc thưa có cuống dài, hoa nhanh tàn, nhưng lại nở quanh năm.

Cây có trái hình tứng, hạt hình cầu màu xanh đen bóng, đường kính khoảng 5mm, rễ cây thuộc rễ chùm, bò ngang sát mặt đất và phát triển khá nhanh.

Trong đông y, loại cây này là vị thuốc có tên là xạ can mang tính đắng, tính hàn có tác dụng tốt trong tán kết tiêu viêm, chỉ khái hóa đàm, thanh nhiệt giải độc, lợi tiêu hóa, kháng khuẩn, ho gà, khản tiếng, bí đại tiểu tiện, thống kinh,  chữa sốt, rắn cắn, sưng vú do tình trạng tắc tia sữa, hen suyễn, quai bị, hỗ trợ cữa nhiều kiểu viêm họng.

Trong rễ và thân có chứa irisfloretin, shekanin, belamcandin, tectoridin có tác dụng chữa ho đờm, đau nhức tai, rối loạn tiêu hóa, viêm họng cấp và mãn tính, viêm họng hạt, viêm, đau họng từ bên ngoài, sưng amidan, hỗ trợ chữa vết thương ngoài da.